GGZ Friesland is fanatiek als het gaat om de MHFA-cursus, bedoeld voor eerste hulp bij psychische problemen en geschikt voor iedereen om te volgen. Dat is ook Omrop Fryslân opgevallen. Journaliste Miranda Werkman meldde zich aan en maakte er een item over. Dinsdagavond was dat te zien, evenals een tafelgesprek met Ferd Crone (burgemeester van Leeuwarden).
Het verhaal van Miranda:
Met mijn mobiel als camera en een hoofd vol vragen en verwachtingen stap ik op een maandag het gebouw van de GGZ binnen. Voor de cursus die is overgewaaid uit Australië en met succes al in 23 landen wordt gegeven: MHFA. Bedacht door docent en ervaringsdeskundige Betty Kitchener.
De komende twee dagen gaan we veel theorie opdoen. Bijvoorbeeld dat 40 procent van de bevolking kans heeft op een psychische aandoening. Dan gaat het om angst, depressie of een aandoening die je kunt krijgen, omdat je drinkt, slikt of andere middelen gebruikt.
Naast het overbrengen van kennis, is een ander doel het stigma van deze mensen af te halen. Er is veel schaamte. Je kunt beter je been breken, dan dat je wat in het hoofd hebt. Want dat vinden we akelig als omgeving en begrijpen we niet altijd goed. We knikken allemaal, dat herkennen we wel.
Ik zuig alle kennis in mij op. Cursusleidster Iris ten Wolde en haar collega Jehanne vertelde veel over psychoses, depressies, angststoornissen en paniekaanvallen. Ik wil alles onthouden, zodat ik het ook weer kan delen. Gelukkig krijgen we een cursusboek waarin alles staat beschreven.
De cursusleidsters waarschuwen wel dat het best heftig kan zijn. Al deze informatie die je over je heen krijgt. En ze nemen ook de tijd om zo nu en dan naar een verhaal te luisteren over wat iemand wil delen. Zonder dat het echt therapie wordt, want daarvoor zitten we hier natuurlijk niet.
Je moet jezelf ook goed voelen voordat je iemand anders kunt helpen. Dus is het belangrijk om goed voor jezelf te zorgen. Kijk, dat vind ik nu een hele praktische, maar o zo belangrijke tip. Ik breng het meteen in de praktijk de avond na de eerste cursusdag en plof neer op de lounge-bank buiten. Ik laat alle informatie nogmaals in mijn hoofd omgaan, en kan het niet laten om het boek erbij te pakken. Ik wil meer weten.
Ik moet denken aan de persoon die in de disco op zaterdagavond tegen mij zei: "Leuk je gekend te hebben". De maandag daarop hoorden op school we dat hij zichzelf van het leven had beroofd. Ik was 15 en begreep er niets van. Nu weet ik dat dit een geplande zelfmoord was. Een heel bewuste keus. Je hebt ook de impulsieve zelfdoding. Die mensen willen niet perse dood, maar willen dat het ophoudt, de pijn.
Ik denk aan een ander die ik kende, die het al twee keer had geprobeerd. Ik woonde toen in huis bij iemand die hbo-v studeerde. Ik heb al haar boeken gelezen over dit onderwerp, maar ik kon er niets uithalen. Hier leer ik dat je een gesprek moet aangaan. Kunnen vragen of er plannen zijn. En nee, zoiets zet niet aan tot zelfdoding, verzekeren de dames ons. Ik zucht maar eens een keer diep. Dit is wel lekker concreet en praktisch allemaal.
"Je bent niet verantwoordelijk voor iemands leven. Net zoals je ook niet verantwoordelijk bent voor iemands dood." Oké, dat is ook waar ja. Ik heb wel de drang alles op te willen lossen, maar dat kan niet en dat hoeft niet. Een punt waar ik aan werk. Wij worden opgeleid tot het verlenen van eerste hulp.
Praktisch
Je begint met de B van benaderen. Na de theorie willen we natuurlijk ook weten hoe we kunnen helpen. Gewoon erop afstappen. Het gesprek aangaan. Luisteren zonder te oordelen. Ai, vind ik ook lastig. Ik weet dat ik in mijn mimiek ook sterk kan reageren. ''Dus zet liever maar niet van die grote ogen op, Miranda.'' Oké, ik zal het proberen. Luisteren. Er voor iemand zijn. Het hoeft ook niet altijd groot te zijn. Je kunt iemand die het overzicht niet meer heeft om wat voor reden dan ook, helpen door: de was op te vouwen, boodschappen te halen, de kinderen van school te halen of bij jou laten spelen. Of aanbieden mee te gaan naar de huisarts. Kijk ook wie nog meer kunnen helpen: de partner, een andere buurvrouw, een collega. Dat is de Z van 'zoeken naar professionele hulp'.
Crisis
Wat doe je als iemand niet meer aanspreekbaar is en verward op de weg rondloopt? Op momenten van acuut gevaar meteen 112 bellen. Dat is dan jouw taak als Mental Health First Aider. Het lijkt soms wel of er steeds meer verwarde mensen omlopen en de een na de ander agressief gedrag vertoont. Maar dat is niet zo, wordt ons verzekerd. Dat zijn de excessen. De meeste mensen met een psychose trekken zich terug. En, nog zo'n eye-opener, ze zijn vaker slachtoffer van geweld dan dader.
Wat ik ook zeker met mijn collega's wil delen, is hoe je mensen kunt helpen die getuige zijn van iets ergs. Want je hoeft het niet zelf mee te maken om een trauma op te lopen. Hoe beter de eerste opvang, hoe groter de kans dat het goed wordt verwerkt en geen trauma wordt. We kunnen blijkbaar heel wat aan als mensen, als we maar goede hulp krijgen.
Dus dan is het een zaak van jezelf voorstellen. Vraag naar de naam van de ander. Heel rustig en kalm praten. Vertellen wat iemand wil weten, maar geen onnodige informatie geven als er niet naar wordt gevraagd. En zo kan ik nog heel veel vertellen. Maar eigenlijk vinden we als groep dat iedereen deze cursus moet doen. Net zoals EHBO. Nu nog een zorgverzekeraar vinden die de cursus wil vergoeden.
Meer weten over MHFA? Kijk hier voor informatie en aanmelden!